Lục Du: Lâm An xuân vũ sơ tễ

臨 安 春 雨 初 霽

世 味 年 來 薄 似 紗
誰 令 騎 馬 客 京 華
小 樓 一 夜 聽 春 雨 　
深 巷 明 朝 賣 杏 花
矮 紙 斜 行 閑 作 草 　
晴 窗 細 乳 戲 分 茶
素 衣 莫 起 風 塵 嘆 　
猶 及 清 明 可 到 家
陸游

Lâm An xuân vũ sơ tễ

Thế vị niên lai bạc tự sa 　
Thùy linh kỵ mã khách kinh hoa
Tiểu lâu nhất dạ thính xuân vũ 　
Thâm hạng minh triêu mại hạnh hoa
Nụy chỉ tà hành nhàn tác thảo 　
Tình song tế nhũ hý phân trà
Tố y mạc khởi phong trần thán 　
Do cập Thanh minh khả đáo gia
Lục Du

Mưa xuân mới tạnh ở Lâm An

Năm tới vị đời mỏng tựa sa
Ai xui ruổi ngựa khách phồn hoa
Mưa xuân gác nhỏ đêm nghe vẳng
Hoa hạnh hẻm cùng sáng bán ra
Giấy xấu nét xiên đành viết thảo
Song hừng búp nhỏ bỡn pha trà
Áo tơ gió bụi than đừng nổi
Kịp đến Thanh minh trở lại nhà
(Đông A dịch)

"Tiểu lâu nhất dạ thính xuân vũ..."

Nguyễn Tuân có kể thú tao nhã của một người khi đọc cổ thi cứ phải thắp nến bạch lạp. Tôi không có cái phong nhã đó. Nhưng những câu thơ cổ xưa đấy cứ phải đọc bằng âm Hán-Việt mới cảm được phong vị của chúng. "Tiểu lâu nhất dạ thính xuân vũ", gác nhỏ một đêm nghe mưa xuân. Uất Đạt Phu khi viết về mưa đã nhắc tới câu thơ này. Cổ Long cũng đề câu thơ này lên thanh loan đao cong cong. Cổ Long viết câu thơ này trên thanh loan đoan ngụ ý về một người con gái. Tôi nghĩ về Lục Phóng Ông. Câu thơ của ông có ngụ ý về một người con gái nào không? Ông viết bài thơ này trong một mùa xuân, điều đó hẳn rồi. Song tôi cứ nghĩ ông viết khi mùa xuân vừa mới sang. Xuân sang với họ Lục phỏng còn hứng khởi gì khi nơi vườn Thẩm "thương tâm kiều hạ xuân ba lục; tằng thị kinh hồng chiếu ảnh lai", khi làn sóng xuân xanh biếc dưới cầu lại là nơi từng soi bóng cánh hồng kinh sợ. Một bóng hồng lẻ loi kinh sợ trên dòng nước biếc, một bóng người chong đêm trên gác nhỏ nghe mưa. Sao tất cả cứ phải trong một mùa xuân, trong một ngày xuân vừa mới đến? Ôi mùa xuân, "mùa xuân đã qua bao giờ?", để tiếng mưa rơi không còn là tiếng mưa nữa, mà đã là tiếng mưa xuân, tiếng mưa không rào rào của mùa hạ, không quạnh hiu của mùa thu, không lạnh lẽo của mùa đông. Tiếng mưa xuân, tiếng mưa nhỏ nhẹ ấm áp đó, có phải chăng đúng là tiếng mưa của tự nhiên hay đó là tiếng mưa lòng như những giọt lệ nhỏ nhẹ ấm áp âm thầm đổ trên gác nhỏ tịch liêu? Vườn Thẩm không còn trong thơ nữa, nhưng tôi vẫn thấy bóng hình vườn Thẩm trên gác nhỏ một đêm nghe mưa xuân.

PS: Đoạn văn trên tôi từng đăng ở một forum. Bây giờ có bạn nhắc đến, tôi chợt nhớ tới. Nhớ lại những nơi tôi đã từng qua, những dấu vết còn lại. Bài thơ này tôi dịch cũng vào một tiết xuân, trong một phòng trọ ở một nơi giá lạnh. Mỗi khi đọc lại các bản dịch của mình, tôi đều cố nhớ lại khung cảnh mà tôi tiến hành dịch. Mỗi một bản dịch như dấu bước chân nơi tôi từng qua. Giờ đăng lại ở đây như một hồi tưởng về những tháng ngày mờ xa trong dĩ vãng. Khi mở đầu viết blog, tôi có dẫn câu nói trong Luận ngữ "Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ?", và vẫn luôn chờ những niềm vui nho nhỏ như vậy.