Hải đường

Hải đường này là loại hải đường thuộc chi Malus, khác với hải đường Nhật bản thuộc chi Chaenomeles. Thoạt nhìn có thể tưởng đây là anh đào. Cũng hoa thành chùm và cuống dài. Nhưng anh đào lại thuộc chi Prunus. Có một cách phân biệt đơn giản: anh đào ra hoa trước khi có lá, hoa tàn lá mới ra, còn hải đường có lá mới có hoa, và hoa thường rủ xuống đất. Hải đường này trông rất đẹp, hoa phơn phớt hồng, không rực rỡ như hoa đào, cánh hoa rất mỏng manh, không chắc chắn như hải đường Nhật.

Mỗi một loài hoa, bên cạnh vẻ đẹp "vật chất" như màu sắc, hình dáng, hương thơm, còn có vẻ đẹp "văn hóa". Vẻ đẹp "văn hóa" của hoa là những câu chuyện, sự tích, truyền thuyết, thi ca về hoa. Ngắm hoa là thưởng ngoạn cả hai vẻ đẹp như vậy của hoa.

Hoa hải đường này thường được ví là vẻ đẹp của Dương Quý Phi. "Nhất chi hồng diễm lộ ngưng hương", một cành hồng thắm đượm hương sương, hẳn là một cành hải đường. Một câu thơ đẹp lạ lùng như vẻ đẹp của hoa vậy. Cái vẻ đẹp này phải tới tay Lý Bạch mới được nên như vậy.

Trong Quảng quần phương phổ có rất nhiều thơ về hải đường. Đây là bài thơ Hải đường của Tô Đông Pha:

Đông phong niệu niệu phiếm sùng quang
Hương vụ phi phi nguyệt chuyển lang
Chỉ khủng dạ thâm hoa thụy khứ
Cao thiêu ngân chúc chiếu hồng trang

Tôi dịch thành thơ như sau:

Ánh sáng bồng bềnh dịu gió đông
Sương giăng hương thoảng bóng trăng lồng
Đêm khuya chỉ sợ hoa đi ngủ
Nến bạc khêu cao chiếu đóa hồng

Ngắm hoa là thứ việc có thể thấy không bao giờ chán.