Đời di gan của tôi (Tưởng tượng)
Tôi bỏ đi tay đút túi quần rách
Áo khoác ngoài thành lý tưởng tuyệt vời
Nàng Thơ ơi, nô lệ nàng, tôi dạo bước dưới trời
Ô lá la, tôi mơ tình yêu lấp lánh
Đã thủng lớn chiếc quần duy nhất
Chú Bé Tí lịm người điệu khúc tôi chơi
Khi tôi bước. Quán trọ tôi tận Bắc Đẩu xa vời
Những ngôi sao của tôi trên trời rì rào xao xác
Và tôi lắng nghe, ngồi bệt xuống vỉa hè
Chiều tháng chín từng giọt sương rơi nhẹ
Xuống trán tôi như những giọt rượu nồng
Nhịp khúc vang giữa bóng tối diệu kỳ
Tựa thất cầm. Tôi gảy dây thun khẽ
Của đôi giày tả tơi, một chân sát tâm hồng.
A. Rimbaud
Bài thơ này tôi dịch đã lâu rồi, cũng đã được 10 năm có lẻ. Tôi dịch bài thơ này từ một bản dịch tiếng Anh, nhưng giờ chịu không tìm ra được. Thấy có người nhắc tới bài thơ này nên chợt nhớ lại. Đây là bài thơ làm theo thể sonnet kiểu Ý (khác với sonnet kiểu Anh). Khi dịch tôi đã thử giữ lại hình thức vần của thể sonnet này, nhưng thực ra là hình thức giả. Giữa "rách" và "lánh" không có đòi hỏi về vần trong bản dịch. Trái lại giữa "lánh" và "nhất" đòi hỏi phải hiệp vần và đóng vai trò quan trọng hơn. Như vậy bản dịch đã mô phỏng cấu trúc vần của hát nói để tạo ra hình thức của sonnet.
Tôi bỏ đi tay đút túi quần rách
Áo khoác ngoài thành lý tưởng tuyệt vời
Nàng Thơ ơi, nô lệ nàng, tôi dạo bước dưới trời
Ô lá la, tôi mơ tình yêu lấp lánh
Đã thủng lớn chiếc quần duy nhất
Chú Bé Tí lịm người điệu khúc tôi chơi
Khi tôi bước. Quán trọ tôi tận Bắc Đẩu xa vời
Những ngôi sao của tôi trên trời rì rào xao xác
Và tôi lắng nghe, ngồi bệt xuống vỉa hè
Chiều tháng chín từng giọt sương rơi nhẹ
Xuống trán tôi như những giọt rượu nồng
Nhịp khúc vang giữa bóng tối diệu kỳ
Tựa thất cầm. Tôi gảy dây thun khẽ
Của đôi giày tả tơi, một chân sát tâm hồng.
A. Rimbaud
Bài thơ này tôi dịch đã lâu rồi, cũng đã được 10 năm có lẻ. Tôi dịch bài thơ này từ một bản dịch tiếng Anh, nhưng giờ chịu không tìm ra được. Thấy có người nhắc tới bài thơ này nên chợt nhớ lại. Đây là bài thơ làm theo thể sonnet kiểu Ý (khác với sonnet kiểu Anh). Khi dịch tôi đã thử giữ lại hình thức vần của thể sonnet này, nhưng thực ra là hình thức giả. Giữa "rách" và "lánh" không có đòi hỏi về vần trong bản dịch. Trái lại giữa "lánh" và "nhất" đòi hỏi phải hiệp vần và đóng vai trò quan trọng hơn. Như vậy bản dịch đã mô phỏng cấu trúc vần của hát nói để tạo ra hình thức của sonnet.
My Bohemian Life (Fantasy)
ReplyDeleteI went off with my hands in my torn coat pockets;
My overcoat too was becoming ideal;
I travelled beneath the sky, Muse! and I was your vassal;
Oh dear me! what marvellous loves I dreamed of!
My only pair of breeches had a big whole in them.
– Stargazing Tom Thumb, I sowed rhymes along my way.
My tavern was at the Sign of the Great Bear.
– My stars in the sky rustled softly.
And I listened to them, sitting on the road-sides
On those pleasant September evenings while I felt drops
Of dew on my forehead like vigorous wine;
And while, rhyming among the fantastical shadows,
I plucked like the strings of a lyre the elastics
Of my tattered boots, one foot close to my heart!
anh Đông A, tôi thấy cái đề tựa của anh có vẻ không phù hợp cho lắm. Đồng ý bây giờ cả các từ Bohemian, Digan hay gypsy đều gần như chỉ chung 1 nghĩa nhưng theo bài thơ, từ bohemian , anh dịch ra digan (tôi nghĩ) e rằng chưa chính xác vì nguồn gốc bohemian từ vùng bohemian còn digan là chỉ chung người digan bao gồm cả bohemian (trong đó digan có gốc gác từ Ấn Đô) . Và hơn nữa, bài thơ tôi nghĩ chữ bohemian mang nghĩa "tự do, phóng khóang" chứ không phải nghĩa là người bohemian (hay digan) . Còn nếu anh muốn thì dùng như danh từ thì từ gypsy mang ý nghĩa tính từ hơn là từ digan mang nghĩa danh từ. Tôi nghĩ tựa đề dịch là "đời lang bạt của tôi" ( mộng tưởng ) có lẽ đúng hơn phải không ?
Bài thơ anh dịch "ngọt" quá còn gì , hì . Rất mong được học hỏi
Ngày trước em được học bài này nguyên văn tiếng Pháp. Hồi đó khá thích nhưng không thuộc - dù sao cũng không phải người ham thơ văn, ngay cả khi đó là Rimbaud trứ danh. Đám học trò cũng phải dịch bài này, nhưng không dịch được ra thơ. Giờ đọc lại, chỉ còn nhớ ấn tượng thời ấy với ba câu cuối, với cái hình ảnh dây giày thành dây đàn.
ReplyDeleteEm thích bản dịch của bác, nhưng cũng đồng ý với bác Ech Ao ở điểm không nên dịch là "di gan". "Lang bạt" hoặc "lang thang" là hay rồi.
Mạn phép nói lăng nhăng tí ti, vì chợt nhớ thời học trò quá. Hehe.
Em nghĩ là có lẽ không cần quá ... đòi hỏi về vần khi dịch thơ bác ạ. Bác đã truyền đạt được nội dung bài thơ trong một hình thức uyển chuyển, có lẽ là không cần quá cầu toàn, đúng không bác?
ReplyDelete