Xuân vọng

Tôi không biết tại sao tôi lại chợt nhớ tới mấy câu thơ trong bài thơ Xuân vọng của Đỗ Phủ. Nhiều khi những ý tứ chợt đến mà không thể rạch ròi được tại sao, vì sao, từ đâu. Mấy câu thơ này tuy toàn chữ Hán nhưng lại dễ hiểu đối với người Việt, có thể hiểu mà không cần dịch

Quốc phá sơn hà tại
Thành xuân thảo mộc thâm
Cảm thời hoa tiễn lệ
Hận biệt điểu kinh tâm

Người đời thường cho rằng Đỗ Phủ làm bài thơ này vào mùa xuân. Tôi lại nghĩ rằng mùa xuân trong bài thơ đã hết, đã là quá vãng, chỉ còn lại trong mộng tưởng. Tôi vẫn nghĩ "vọng" là một hành động gì đó không thể đạt được. "Xuân vọng" là mơ ước ngắm nhìn một mùa xuân, một hoài vọng với cái vừa qua, vừa mất, vừa mới đây thôi mà giờ đã là dĩ vãng. Thấy những thứ trôi tuột trên tay mà không biết phải làm sao có thể giữ lại và cũng không biết có nên cố giữ lại hay không, hay cứ thuận theo lẽ mà để trôi đi. Cứ phân vân như vậy, cứ rối bời như vậy, như quốc gia ngổn ngang trăm mối, tan hoang trong một sớm một chiều mà sông núi vô cảm trơ trơ giữa trời với đất, như cây cỏ um tùm khi xuân đang trôi tuột qua một mảnh thành, như những bông hoa linh cảm ứa lệ thời vừa mất, như chim muông xao xác nỗi biệt ly. Tôi nghĩ về câu thơ như vậy. Tôi không rõ tại sao lại nghĩ như thế. Mấy câu thơ này chắc đã được bình giảng nhẵn thín trong các trang sách rồi. Nhưng tôi cảm thấy như vừa mới đọc đâu đây, như hiện tại khó nắm bắt và khó hiểu này.