LND: Truyện ngắn này là truyện Symposium của Milan Kundera trong tập Những mối tình nực cười và đóng vai trò bản lề trong tập truyện có kết cấu 7 phần. Trong tập Nghệ thuật tiểu thuyết, phần Trò chuyện về nghệ thuật kết cấu, Kundera cho biết là tên của truyện ngắn này nhại theo tác phẩm Symposium của Plato, viết về những cuộc bàn cãi về tình yêu. Giống như Symposium của Plato, truyện ngắn cũng có kết cấu gồm 5 màn.
Bản dịch dưới đây được dịch từ bản dịch tiếng Nga từ nguyên bản tiếng Czech của N. Shulgina, NXB Azbuka.
Đông A
MÀN MỘT
Phòng trực
Phòng trực (của một khoa nào đó của một bệnh viện nào đó của một thành phố nào đó) tập hợp năm nhân vật và đan kết các hành động và lời nói của họ thành một câu chuyện lố bịch, nhưng cũng không kém phần hấp dẫn. Bây giờ trong phòng có bác sĩ Havel và cô y tá Elisabeth (cả hai trực đêm), nhưng ở đó có cả những bác sĩ khác (với một cái cớ vớ vẩn nào đó họ ghé vào đó ngồi với những người trực và lai rai với họ vài chai rượu mang đến): bác sĩ trưởng hói đầu ở khoa đó và một nữ bác sĩ xinh xắn trạc ba mươi tuổi ở khoa khác mà cả bệnh viện đều biết là cô ta ngủ với sếp.
(Bác sĩ trưởng dĩ nhiên đã lấy vợ và vừa thốt ra câu nói ưa thích của mình, câu nói hẳn chứng tỏ không chỉ sự hóm hỉnh mà còn cả dụng ý của ông: “Các bạn đồng nghiệp thân mến, bất hạnh lớn hơn một cuộc hôn nhân hạnh phúc là điều không có thể bởi vì các bạn chẳng có một mảy may hy vọng ly dị nào hết.”)
Thế nhưng khi dần dần khuya (và chính lúc đó, thực chất câu chuyện của chúng ta mới bắt đầu), một sự căng thẳng rõ rệt bắt đầu lộ ra: Elisabeth uống nhiều hơn mức độ một cô y tá trực đêm được phép, và thêm vào đó, cô bắt đầu ưỡn ẹo khiêu khích bác sĩ Havel làm phát khiếp ông và bắt buộc ông phải đáp lại cô gay gắt.
Lời răn dạy của bác sĩ Havel
- Elisabeth yêu quí, tôi không hiểu nổi cô. Ngày ngày cô bới lộn những vết thương mưng mủ, tiêm vào những cái mông già nua nhăn nheo, thụt rửa, đổ bô. Số phận đã cho cô cái cơ hội đáng ghen tị là nắm bắt được cái thể xác con người ở tất cả vẻ phù phiếm siêu hình của nó. Nhưng sức sống của cô lại không chịu nghe theo lý trí. Khao khát bướng bỉnh của cô được trở thành một cơ thể và chỉ là một cơ thể thôi chẳng gì phá nổi. Đôi bầu vú của cô đàn ông thậm chí đứng cách năm mét đã cảm thấy! Tôi chóng mặt khi nhìn những đường xoáy trôn ốc bất tận mà đôi mông không mệt mỏi của cô tạo ra trong bước đi. Tránh xa tôi đi! Vú cô có ở khắp mọi nơi như Chúa ấy! Cô phải đi tiêm theo quy định mười phút trước đây rồi đấy!”
Bác sĩ Havel giống như cái chết, ai ông cũng vơ lấy
Khi y tá Elisabeth (rõ ràng bực mình) tuyệt vọng ra khỏi phòng trực để đi tiêm hai cái mông già nua, bác sĩ trưởng hỏi
-Lạ thật, này Havel, tại sao anh cứ ngoan cố đẩy cô Elisabeth khốn khổ đó ra xa không?
Bác sĩ Havel nốc một ngụm rượu rồi trả lời: “Thưa sếp, đừng trách tôi. Nguyên nhân hoàn toàn không phải là vì cô ta xấu quá hay không còn trẻ mấy nữa. Tin tôi đi, Tôi từng có những người đàn bà xấu xí và già hơn cô ta nhiều.”
-Hẳn là thế, người ta bàn tán về anh là anh giống như cái chết ấy: ai anh cũng vơ lấy. Nhưng nếu như ai anh cũng vơ lấy thì tại sao anh lại không vơ cô Elisabeth nhỉ?
-Nguyên nhân, chắc là ở chỗ, -Havel nói,- cô ấy thể hiện ham muốn của mình một cách thái quá đến mức điều đó giống như một mệnh lệnh. Anh quả quyết là trong cư xử với phụ nữ tôi giống như cái chết. Thế nhưng cả cái chết cũng không chịu để người ta ra lệnh cho nó.
Thành tích vĩ đại nhất của bác sĩ trưởng
-Chắc là tôi hiểu anh, - bác sĩ trưởng nói - Những năm trước kia tôi quen một cô gái ngủ với bất kỳ ai rớt tới, và vì cô ta xinh đẹp, nên tôi quyết định phải chiếm được cô ta. Và anh hãy tự tưởng tượng xem, cô ta từ chối tôi! Cô ta ngủ với đồng nghiệp của tôi, với lái xe, với thợ đốt lò, đầu bếp, thậm chí với cả phu chở xác, nhưng chỉ không ngủ với tôi. Anh có tưởng tượng được không?
-Chắc hẳn rồi, - nữ bác sĩ trả lời.
-Thế nhưng cô nên biết, - bác sĩ trưởng sôi nổi, ở chỗ đông người ông xưng hô hình thức với nhân tình của mình, - thời đó cũng đã được vài năm sau khi tôi tốt nghiệp đại học và đã trở nên sừng sỏ trong công việc của mình. Tôi đã tin là có thể chiếm được tất cả các phụ nữ, và chứng minh được điều đó bằng những ví dụ với nhiều phụ nữ khó chiếm hơn nhiều. Mà đấy, với cô gái có vẻ dễ chiếm như thế tôi phải chịu thất bại hoàn toàn.
- Tôi nghĩ là tôi biết anh rõ, nên hẳn là anh có lý thuyết của mình cho điều đó, - bác sĩ Havel nói.
- Anh đoán đúng đấy, - bác sĩ trưởng trả lời. - Dục tình không hoàn toàn chỉ là ham muốn cơ thể, mà trong cùng một chừng mực là cả mơ ước háo danh nữa. Một người tình mà anh đã trải qua, quý trọng và yêu anh, sẽ trở thành tấm gương của anh, là thước đo giá trị và tầm quan trọng của anh. Trong dục tình chúng ta tìm kiếm hình ảnh của tầm quan trọng và giá trị của chính mình. Thế nhưng trên bình diện này cô nàng lang chạ của tôi có những khó khăn. Cô ta ngủ với mọi người tuỳ ý, thành ra có rất nhiều những tấm gương đó và chúng đem lại hình ảnh quá lờ mờ và lắm vẻ. Hơn nữa, khi anh ngủ với mọi người liên tiếp, anh không còn tin là một thứ tầm thường như giao hợp lại có thể tìm được giá trị đích thực cho anh. Và khi đó ý nghĩa thực sự của háo danh dục tình mà anh cố tìm kiếm nằm ở mặt ngược lại. Để nhận ra mức độ phẩm giá của mình, đối với cô nàng lang chạ, người có thể giúp cô ta chỉ có thể là người đã cố gắng chiếm đoạt cô ta nhưng lại bị chính cô ta từ chối. Và do cô ta muốn trong đôi mắt của chính mình nom thấy mình là người tuyệt vời nhất và đẹp nhất, nên tất nhiên cô ta tỏ ra vô cùng nghiêm khắc và đòi hỏi cao khi phải lựa chọn con người duy nhất mà cô ta có thể tôn thờ bằng sự từ chối của chính mình. Kết cục khi cô ta chọn tôi, tôi hiểu cô ta đã giành cho tôi một vinh dự đặc biệt, và cho đến giờ tôi vẫn coi đó là thành tích dục tình vĩ đại nhất của mình.
- Anh có khả năng kinh ngạc là biến nước thành rượu đấy, - nữ bác sĩ nói.
- Cô thấy bị xúc phạm vì tôi không coi cô là thành tích vĩ đại nhất của tôi à? - bác sĩ trưởng hỏi. - Nhưng mà phải hiểu tôi chứ. Cho dù cô đúng là một người phụ nữ phẩm hạnh thế nào đi nữa, thì tôi đối với cô (ồ, cô thậm chí không hình dung được là điều đó làm tôi buồn đến mức nào) không phải là người đàn ông đầu tiên, cũng không phải là người đàn ông cuối cùng, trong khi đấy đối với cô nàng lang chạ đó tôi đích thị là người duy nhất. Tin tôi đi, cô ta không quên tôi đâu, và ngay cả cho đến nay với nỗi buồn, nhớ lại là đã từ chối tôi. Tuy nhiên, tôi kể chuyện này chỉ để thấy có sự tương tự giữa cô ta và thái độ không mong muốn dan díu của Havel đối với Elisabeth.
Ca tụng tự do
- Anh cần phải biết, sếp ơi, - Havel rú lên, - anh không định nói là tôi cố tìm ở Elisabeth hình ảnh giá trị con người của mình đấy chứ.
- Cố nhiên là không! - nữ bác sĩ nhận xét châm chọc. - Anh đã giải thích tất cả cho chúng tôi rồi. Thái độ khiêu khích của Elisabeth được anh tiếp nhận giống như một mệnh lệnh, mà anh cố giữ cái ảo tưởng là tự mình lựa chọn đàn bà.
- Chúng ta đang nói chuyện thẳng thắn, nếu thế thì tôi thừa nhận, thưa quý bà, còn khuya mới như vậy, - Havel lên tiếng, vẻ đăm chiêu. - Khi tôi nói là thái độ khiêu khích của Elisabeth làm phát khiếp tôi là tôi chỉ thử tìm một cớ khoái thác hóm hỉnh. Thực ra tôi từng dan díu với những người phụ nữ còn táo tợn hơn cô ta, và sự táo tợn khiêu khích đấy hoàn toàn thuận tiện cho tôi, vì điều đó càng nhanh nên chuyện.
- Thế thì quỷ thật, tại sao anh từ chối Elisabeth? - bác sĩ trưởng kêu lên.
- Sếp ơi, câu hỏi của anh không đến nỗi phi lý như lúc đầu tôi tưởng đâu, tôi thấy không đơn giản trả lời nó chút nào. Nói thẳng ra, tôi cũng không tự mình biết tại sao tôi từ chối Elisabeth. Tôi từng có những người đàn bà xấu hơn, già hơn và trâng tráo hơn nhiều. Từ đó suy ra là tôi nhất định phải vơ lấy cả Elisabeth. Bất cứ thống kê nào cũng tính ra điều đó. Tất cả các máy tính trên thế giới đều đưa ra thông tin như thế. Và có thể chính vì thế mà tôi không vơ lấy cô ta. Có thể, tôi muốn bác bỏ tính tất nhiên. Ngáng chân lẽ thường. Làm nổ tung sự tiên đoán của các quy luật thường hằng bằng sự thất thường của lựa chọn tự do.
- Nhưng tại sao anh lại chọn chính Elisabeth cho mục đích đó?
- Thì chính bởi vì nó vô thường. Nếu như ở đó có lẽ thường, thì người ta đã có thể tính ra trước và đoán trước được hành động của tôi. Chính trong sự vô thường đó có chính phần nhỏ tự do mà chúng ta được phép và không ngừng hướng theo để vươn tới, để cho trong thế giới của những quy luật cứng nhắc đó còn có một chút thất thường con người. Tự do muôn năm, các bạn đồng nghiệp thân mến! - Havel nói, và buồn bã giơ cốc lên để chạm.
Giới hạn của trách nhiệm
Vào đúng lúc này một chai rượu mới xuất hiện thu hút sự chú ý của mọi người có mặt. Đứng giữa cửa với chai rượu là chàng trai duyên dáng cao ngồng, sinh viên trường y Fleischman, đang thực tập ở khoa này. Anh đặt (một cách chậm chạp) cái chai lên bàn, tìm kiếm (thật lâu) cái mở chai, rồi đặt (chậm rãi) nó lên cổ chai, (không chút vội vã) vặn nó vào nút chai, và sau đó (một cách đăm chiêu) kéo cái nút ra. Các từ trong ngoặc đơn chỉ sự chậm rãi rõ ràng của Fleischman, cái chậm rãi chứng tỏ sự tự khán biếng nhác khoan thai hơn là sự vụng về, mà với nó anh sinh viên y khoa đang tập trung chăm chú nhìn đáy lòng mình, bỏ qua những chi tiết ít quan trọng của thế giới xung quanh.
- Tất cả những gì mà chúng ta vừa ba hoa hoàn toàn vớ vẩn, - bác sĩ Havel thốt lên. - Không phải tôi cự tuyệt Elisabeth, mà chính là cô ta cự tuyệt tôi. Thế đấy! Cô ta phát điên vì Fleischman.
- Vì tôi? - Fleischman đẩy cái chai sang bên, sải bước trong phòng, đem cái mở nút chai về chỗ cũ, quay lại cái bàn, rót rượu vào những cái cốc.
- Khá lắm, không nói gì cả! - cùng giọng với Havel, bác sĩ trưởng kêu lên để làm vui đồng nghiệp. - Ai cũng biết điều đó, chỉ trừ có cậu. Kể từ lúc cậu có mặt ở khoa này, với cô ấy đã xảy ra điều gì đó không tưởng tượng nổi. Như thế đã được hai tháng rồi đấy.
Fleischman ban cho bác sĩ trưởng cái nhìn thật lâu và nói: Thật sự tôi không biết gì cả. Rồi nói thêm: Ngoài ra chuyện đó chẳng liên quan gì đến tôi.
- Thế còn những bày tỏ tình cảm đầy cao quý của cậu? Những chuyện đôi lê về sự tôn trọng phụ nữ? - Havel hỏi, giả bộ tỏ ra thật nghiêm khắc. - Cậu làm Elisabeth đau khổ, mà cậu cứ tỉnh bơ?
- Tôi cảm thông với phụ nữ và không bao giờ có thể làm họ đau khổ một cách chủ ý, - Fleischman nói. - Nhưng những nỗi niềm mà tôi gây cho họ một cách vô thức, chẳng dính dáng gì tới tôi, bởi vì chúng ở ngoài tác động của tôi, do đó tôi không chịu trách nhiệm.
Elisabeth bước vào phòng. Rõ ràng cô đã quyết định là sáng suốt nhất quên đi những bực mình mà người ta đem đến cho cô và xử sự như không có gì xảy ra, và vì thế mà cô xử sự mất tự nhiên kỳ lạ. Bác sĩ trưởng dịch cho cô cái ghế đến gần bàn và rót rượu đầy cốc. - Uống đi nào, Elisabeth! Hãy quên đi mọi phiền muộn!
- Tất nhiên! - Elisabeth nói, nở nụ cười lớn với bác sĩ trưởng và uống cạn cốc rượu.
Bác sĩ trưởng lại hướng về phía Fleischman: - Nếu người ta chỉ phải chịu trách nhiệm về những gì mình ý thức được, thì những thằng điên sẽ được tha thứ mọi lỗi lầm ngay từ đầu. Thế nhưng, Fleischman thân mến, con người có trách nhiệm phải biết. Con người chịu trách nhiệm vì những điều không biết của mình. Không biết là tội lỗi. Và vì thế không có gì giải tội được cho cậu, và tôi tuyên bố là với phụ nữ cậu xử sự một cách thô bỉ, dù cậu phản đối điều đó thế nào đi nữa.
Ca tụng tình yêu kiểu Plato
- Cậu đã thuê được căn hộ đã hứa cho cô nương Klara chưa? - bác sĩ Havel tấn công Fleischman, ám chỉ cố gắng vô hiệu bố trí chỗ ở của Fleischman cho một cô gái trẻ (những người có mặt khá biết cô).
- Tạm thời thì chưa, nhưng chắc là sẽ được.
- Tiện thể, phải nói là Fleischman cư xử với phụ nữ rất ga lăng. Đồng nghiệp Fleischman không phỉnh phờ phụ nữ, - nữ bác sĩ xen vào câu chuyện, bảo vệ cậu sinh viên y khoa.
- Tôi không thể chịu được sự thô lỗ trong quan hệ với phụ nữ, bởi vì tôi cảm thấy thương họ, - Fleischman nhắc lại.
- Nhưng dù sao thì Klara cũng không nằm ngủ với cậu, - Elisabeth nói và cười phá lên rất sỗ sàng khiến bác sĩ trưởng thấy buộc phải tham gia vào câu chuyện:
- Nằm ngủ hay không nằm ngủ thì tuyệt đối cũng không quá quan trọng như cô tưởng đâu, Elisabeth ạ. Ai cũng biết là Abelard bị hoạn, thế nhưng điều đó không cản trở ông và Heloise mãi là đôi tình nhân chung thủy, và mối tình của họ đã trở thành bất tử. Bà George Sand đã sống bảy năm với Frederic Chopin trong trắng, như một trinh nữ, nhưng mọi người rất đề cao tình yêu của họ! Tất nhiên, không hoàn toàn đúng chỗ bên cạnh những trường hợp cao quý đó đưa ra ví dụ cô nàng lang chạ đã cho tôi cái vinh dự lớn nhất, bằng cách từ chối tôi. Nhưng hãy nhớ cho kỹ, Elisabeth thân mến, giữa tình yêu và điều thường trực nằm trong đầu cô có mối liên hệ tự do hơn nhiều là người ta tưởng đấy. Liệu có nên chăng ngờ vực Klara yêu Fleischman. Cô ấy trìu mến với cậu ấy, nhưng dù sao thì vẫn từ chối cậu ấy. Với cô điều đó có thể là phi lôgic, nhưng tình yêu lại ít phụ thuộc vào lôgic nhất đấy.
- Nhưng có gì phi lôgic nào? - Elisabeth hỏi, lại cười phá lên một cách thô lỗ. - Klara cần một căn hộ, và chính vì thế cô ấy trìu mến với Fleischman. Nhưng ngủ với cậu ấy thì cô ấy không muốn chắc là vì cô ấy ngủ với người khác rồi. Nhưng người khác đó không thể xoay cho cô ấy một căn hộ.
Lúc đó, Fleischman ngẩng đầu lên nói: “Cô làm tôi bực mình rồi đấy. Cô vẫn còn ở tuổi mới lớn à. Nhỡ đâu chỉ đơn giản là cô ấy ngượng ngùng? Điều đó cô không nghĩ ra được sao? Hay có thể là cô ấy giấu tôi bệnh tật nào đó? Giả thử như là một vết sẹo sau khi mổ làm xấu đi cơ thể của cô ấy? Phụ nữ vốn hay xấu hổ đến kinh người. Chỉ có điều, Elisabeth ạ, cô khó hiểu được điều đó lắm ”.
- Hoặc giả là điều khác, - bác sĩ trưởng hấp tấp giúp Fleischman, - Khi có mặt Fleischman, Klara cứng đờ người ra vì cơn sợ yêu đương, đến mức không thể làm tình với cậu ấy được. Elisabeth ạ, cô không có khả năng tưởng tượng được hay sao là có những tình yêu đối với ai đó mãnh liệt đến mức ngăn trở ngủ với người đó ư?
Elisabeth tuyên bố là cô không có khả năng đó.
Dấu hiệu
Lúc này chúng ta có thể ngừng theo dõi cuộc trò chuyện (không ngừng tuôn ra những lời bá láp đủ loại) một chút và đề cập tới là suốt buổi Fleischman cố gắng bắt gặp ánh mắt của nữ bác sĩ người mà anh thích khủng khiếp kể từ ngay phút đầu tiên (cách đây một tháng) nhìn thấy cô ấy. Sự cao quý tuổi ba mươi của cô làm say đắm anh. Từ đó đến nay anh mới chỉ nhìn thấy cô thoáng qua, và hôm nay là dịp đầu tiên anh được ở cùng cô trong một căn phòng. Anh có cảm giác là thỉnh thoảng cô đáp lại những cái liếc mắt của mình, và anh thấy kích thích vì điều đó.
Và bỗng nhiên, sau một lần nhìn nhau như thế, nữ bác sĩ bất ngờ đứng dậy, tiến lại gần cửa sổ và nói: “Thật tuyệt diệu trong vườn! Đầy ánh trăng…” Và một lần nữa liếc nhìn Fleischman.
Fleischman, rất nhạy với những tình huống kiểu này, hiểu ngay rằng đó là một dấu hiệu, một dấu hiệu dành cho mình. Và anh trong khoảnh khắc cảm thấy lồng ngực mình trào dâng. Quả thật, ngực anh là một nhạc cụ nhạy cảm, tương xứng với những thứ do nghệ nhân Stradivarius làm. Thỉnh thoảng anh cũng cảm thấy trong lồng ngực đợt sóng hân hoan trào dâng như thế và lần nào cũng tin tưởng là đợt sóng đó báo trước cho anh không gì khác hơn một khoản lời lớn nào đó và chưa từng thấy đến mức vượt quá mọi ước mơ của mình.
Lần này, một mặt, anh cảm thấy ngây ngất vì đợt sóng, mặt khác (trong một góc tri giác mà cơn ngây ngất đó chưa tới) ngạc nhiên là: có chắc chăng làm thế nào mà ước muốn của anh có sức mạnh đến nỗi theo tiếng gọi của nó hiện thực lại ngoan ngoãn vội vàng biến đổi? Không ngừng kinh ngạc về quyền lực của mình, anh chăm chú rình đợi cái thời điểm khi cuộc tranh luận trở nên lôi quấn đến mức những người tham gia không còn để ý tới anh. Ngay khi thời điểm thích hợp đó đến, anh lẻn ngay ra khỏi phòng.
Chàng thanh niên đẹp trai khoanh tay
Phân khoa nơi diễn ra cuộc hội ẩm ngẫu hứng này nằm ở tầng trệt một tòa nhà xinh xắn nằm (bên cạnh các tòa nhà khác) trong khu vườn rộng rãi của bệnh viện. Giờ đây Fleischman đi vào khu vườn đó. Dựa lưng vào gốc một cây tiêu huyền cao, anh hút thuốc, đưa mắt ngắm bầu trời: đang là mùa hè, bầu không khí lửng lơ các mùi hương, và cuối trời đen thẫm đang treo một vầng trăng tròn.
Anh cố tưởng tượng ra những bước sẽ diễn ra tiếp theo: nữ bác sĩ, phút trước đây vừa ra hiệu cho anh ra ngoài vườn, đợi chờ thời điểm khi cuộc nói chuyện làm xao nhãng tình nhân hói đầu của mình khỏi ngờ vực, và sau đó, chắc hẳn, sẽ kín đáo buông ra là nhu cầu riêng tư bắt buộc cô phải ra ngoài một lúc.
Và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Tiếp theo, anh không muốn tưởng tượng gì thêm nữa. Đợt sóng trong ngực báo trước cho anh một cuộc phiêu lưu và điều đó là đủ rồi. Anh tin vào thắng lợi của mình, vào ngôi sao tình yêu của mình, và tin vào nữ bác sĩ trẻ trung. Ru trong niềm tự tin của mình (lần nào cũng đôi chút ngạc nhiên), anh thả mình theo sự không động dễ chịu. Bởi vì anh luôn tự thấy mình là một người đàn ông quyến rũ, được mong ước và được yêu, và anh thích thú chờ đợi những cuộc phiêu lưu một cách thụ động, như người ta thường nói là khoanh tay đứng nhìn. Anh tin rằng chính tư thế đó kích thích và chinh phục phụ nữ và số phận.
Ở đây, có lẽ nên nhận thấy là Fleischman thường thường, nếu như không thường xuyên (và cả tự say mê mình), tự nhìn thấy mình từ phương diện mà khiến cho anh luôn có cái tôi thứ hai của mình, biến sự cô độc của anh thành trạng thái hoàn toàn thú vị. Lần này, chẳng hạn, anh không chỉ đứng ngẩn người ở cây tiêu huyền và hút thuốc, mà còn đồng thời với khoái trá quan sát anh đứng (đẹp và trẻ trung) ngẩn người ở cây tiêu huyền và thoải mái hút thuốc. Anh tự ngắm nghía mình như vậy cho đến khi nghe thấy tiếng bước chân nhẹ nhàng tiến về anh từ phía ngôi nhà. Anh cố tình không quay lại. Anh rít thêm một hơi thuốc, nhả khói và ngước mắt nhìn lên bầu trời. Khi những bước chân lại gần anh hơn, anh nói giọng dịu dàng ngọt ngào: “Tôi biết là người sẽ đến.”
Đi giải
“Không khó đoán lắm nhỉ,” bác sĩ trưởng trả lời anh. “Quả là tôi luôn thích đi giải ngoài thiên nhiên hơn là sử dụng những cái bô hiện đại mà tôi thấy tởm lắm. Ở đây cái tia nước mảnh màu vàng bằng điều kỳ diệu nào đó sẽ nhanh chóng hòa nhập tôi với đất sét, cỏ dại và mặt đất. Bởi vì, Fleischman ạ, tôi là cát bụi, và trở về cát bụi dù chỉ là một phần nhỏ. Đi giải trong thiên nhiên là một nghi thức tôn giáo qua đó chúng ta hứa với đất là một ngày nào đó sẽ quay trở về trọn vẹn.”
Fleischman im lặng và bác sĩ trưởng hỏi anh: “Thế còn cậu? Ra đây để ngắm trăng à?”. Nhưng Fleischman tiếp tục bướng bỉnh im lặng và bác sĩ trưởng nói: “Cậu là một kẻ mơ mộng, Fleischman ạ, chính vì lẽ đó mà tôi thích cậu.” Trong lời nói của bác sĩ trưởng Fleischman cảm thấy có sự giễu cợt, nhưng cố gắng giữ điềm tĩnh anh lẩm bẩm trong miệng: “Kệ anh với cái mặt trăng của anh. Tôi cũng ra đây để đi giải.”
- Fleischman thân mến, tôi coi điều đó là một bằng chứng đặc biệt cho sự quý mến của cậu dành cho ông sếp già nua đấy.
Và cả hai người đứng dưới cây tiêu huyền để hoàn thành cái hành động mà bác sĩ trưởng với một sự nồng nhiệt không mệt mỏi và bất tận biến đổi hình dung từ đã so sánh với một buổi hiến tế.
MÀN HAI
Chàng thanh niên đẹp trai chất chứa đầy mai mỉa
Khi họ cùng nhau đi trong hành lang dài về phòng trực, bác sĩ trưởng thân mật khoác vai cậu sinh viên y khoa. Chàng sinh viên chắc mẩm là lão ghen tuông hói đầu này đã trông thấy ra hiệu của nữ bác sĩ và hiện giờ đang cười họ bằng vẻ thân thiện. Anh, tất nhiên, không thể hất tay bác sĩ trưởng khỏi vai mình, nên tức tối lại càng dồn ứ nơi anh. Và an ủi được anh chỉ có điều, đó là anh không chỉ chứa đầy tức tối, mà đồng thời anh còn nhìn thấy mình từ trong sự tức tối đó; dáng vẻ chàng thanh niên quay về phòng trực biến đổi hoàn toàn thật bất ngờ với mọi người, nhưng lại hoàn toàn thỏa mãn anh: châm chọc cay nghiệt, sắc sảo hiếu chiến, gần như là ma quái.
Khi hai người họ, cuối cùng, bước vào phòng trực, họ nhìn thấy cảnh tượng thế này: Elisabeth đang đứng giữa phòng và khe khẽ hát điệu nhạc nào đó, lắc mông quái gở theo nhịp. Bác sĩ Havel ngồi cụp mắt xuống, còn nữ bác sĩ hòng ngăn chặn sự khiếp hãi của những người bước vào, giải thích: “Elisabeth đang nhảy”.
- Quá chén rồi, - Havel nói thêm.
Elisabeth không ngừng ngoáy mông và thêm vào đó uốn éo bộ ngực trước cái đầu cúi xuống của Havel đang ngồi.
- Cô học ở đâu điệu nhảy đẹp đẽ đó thế? - bác sĩ trưởng hỏi.
Fleischman, cả người chất chứa sự mỉa mai, phá lên cười quỷ quái: “Ha-ha-ha! Một điệu nhảy đẹp đẽ! Ha-ha-ha!”
- Được rồi, được rồi, - bác sĩ trưởng quở trách dịu dàng. - Từ khi nào các cô y tá của chúng ta lại lui tới các quán thoát y vũ thế?
- Chẳng lẽ điều đó bị cấm, ông sếp ơi? - Elisabeth hỏi và lắc người trước bác sĩ trưởng.
Sự tức tối càng trào lên tận họng Fleischman, xộc thẳng ra ngoài. Và vì vậy anh thốt ra: “Cô cần brômuya đấy, chứ không phải thoát y vũ đâu. Thật khủng khiếp, cô hiếp chúng tôi mất!”
- Cậu thì không việc gì phải lo. Tôi không khoái bọn con trai búng ra sữa đâu nhé, - Elisabeth ngắt lời và uốn éo toàn thân mình trước bác sĩ Havel.
- Thế cô thích thoát y vũ à? - bác sĩ trưởng tiếp tục hỏi thân tình.
- Còn phải nói!- Elisabeth trả lời.- Hôm đó có một con bé Thụy Điển vú khổng lồ, nhưng còn thua tôi nhé! (vừa nói điều đó cô vừa vuốt ve ngực mình), còn có một con bé làm ra vẻ đang tắm trong bọt xà phòng trong một cái bồn tắm bằng bìa carton, và sau đó còn có một con bé lai thủ dâm trước mặt khán giả, và cái này hay nhất đấy!
- Ha-ha! - Fleischman tức tối đến đỉnh điểm của sự mỉa mai quỷ quái. - Thủ dâm chính là cái cần cho cô đấy!
Nỗi buồn dưới hình dáng cái mông
Elisabeth tiếp tục nhảy nhưng với khán giả mà so với những cô gái nhảy ở quán thoát y vũ ở Viên thì chắc là cô kém may mắn hơn rất nhiều : Havel cúi gằm xuống, nữ bác sĩ nhìn Elisabeth một cách giễu cợt, Fleischman với cái nhìn kết tội, còn bác sĩ trưởng với kiểu độ lượng cha chú. Và cái mông của Elisabeth, được thứ vải trắng của chiếc tạp dề y tá bó sát, vừa ngoáy tròn vừa dịch chuyển trong phòng như một mặt trời tròn trặn hoàn hảo, nhưng là một thứ mặt trời đã tắt và đã chết (bị quấn trong một tấm vải liệm trắng), một thứ mặt trời bị những cái nhìn thờ ơ và bối rối của các bác sĩ có mặt kết án là một sự vô ích tội nghiệp.
Tới một lúc rõ là Elisabeth thực sự sẽ trút dần áo quần, bác sĩ trưởng nói giọng lo lắng: “Nào Elisabeth! Tôi hy vọng là cô hiểu, đây không phải là Viên!”
- Được rồi, ông sếp ơi, anh sợ rồi à! Ít nhất anh thấy đấy một người phụ nữ khỏa thân phải trông như thế nào chứ! - Elisabeth cười, và lại quay về phía bác sĩ Havel, đe dọa lắc bộ ngực của mình trước ông: - Làm sao vậy Havel yêu quí? Anh cứ như đưa đám thế! Ngẩng đầu lên nào! Nhà anh có ai chết à? Sao anh đang để tang à, nói đi chứ? Nhìn em đi nào! Em vẫn đang sống mà! Em đã chết đâu! Em vẫn còn sống! Em vẫn sống mà! - Và trong khi nói những lời này, mông của cô không còn là cái mông nữa mà đã trở thành chính nỗi buồn, nỗi buồn được đẽo gọt và nhảy múa tuyệt vời trong phòng.
- Thôi đi, Elisabeth! - Havel nói, mắt vẫn dán xuống sàn nhà.
- Thôi à? - Elisabeth hỏi. - Nhưng em nhảy vì anh mà! Và bây giờ, em thoát y cho anh nhé! Một cuộc thoát y có một không hai! - và cô cởi cái tạp dề đằng sau ra, với điệu bộ của một vũ nữ, ném nó lên trên bàn.
Bác sĩ trưởng một lần nữa lại lo lắng nói: “Nói chung, Elisabeth, được đấy, nhưng nếu cô cho chúng tôi xem thoát y ở chỗ khác kia. Cô thừa biết là chúng ta ở đây đang thực thi nhiệm vụ.”
Cuộc thoát y có một không hai
- Em biết cách xử sự bản thân mà ông sếp! - Elisabeth trả lời trong khi vẫn còn đang quay người và hiện còn lại trong y phục màu xanh nhạt cổ trắng.
Cô lại một lần nữa dán hai tay vào eo, nhưng lần này vuốt chúng xuống dọc theo hông và chân; cúi người xuống, từ từ nhấc chân phải lên, rồi đến lượt chân trái; nhìn bác sĩ trưởng và phác một cử chỉ đột ngột bằng tay phải như thể ném về phía ông chiếc jupe tưởng tượng. Sếp trong khoảnh khắc đó giang tay về phía trước với bàn tay xòe ra và ngay tức khắc nắm lại. Đặt tay đó lên đầu gối, và với bàn tay kia ông gửi đến Elisabeth một nụ hôn gió.
Lắc trong điệu nhảy như thế thêm hai, ba phút nữa, Elisabeth dừng lại, kiễng chân và co tay lại, đưa chúng ra sau lưng, cố gắng chạm vào đốt xương sống trên cùng; sau đó với động tác vũ đạo yêu kiều duỗi chúng về phía trước, tay phải vuốt ve vai trái, tay trái vuốt ve vai phải và một lần nữa phác một cử chỉ uyển chuyển bằng tay, nhưng lần này về phía Havel người mà rõ ràng và luống cuống đến khó nhọc nhúc nhích mấy ngón tay.
Ngẩng đầu lên, Elisabeth bây giờ cao ngạo đi lại trong phòng; cô đi quanh cả bốn khán giả của mình, biểu diễn cho từng người một sự trần truồng tưởng tượng của bộ ngực mình. Đến cuối, cô dừng lại trước Havel, lại uốn lượn hông, sau đó hơi cúi người, vuốt hai tay dọc theo hông xuống dưới và một lần nữa (như mấy phút trước) khẽ giơ đầu tiên một chân lên, rồi chân kia và đắc thắng uỡn thẳng người, giơ tay phải lên với hai ngón tay kẹp chặt - ngón cái và ngón trỏ. Với cánh tay đấy cô lại phác một lần nữa động tác uyển chuyển về phía Havel.
Giờ đây cô đứng trong toàn bộ sự long trọng trần truồng giả tưởng của mình và không nhìn ai cả, thậm chí cả Havel; sau đó cô hơi chút cúi đầu, nửa khép mắt, nhìn khắp toàn bộ cơ thể vẫn còn uốn lượn của mình.
Và lúc đấy, bỗng nhiên cái tư thế hãnh diện của cô gục xuống, và cô ngồi xuống đầu gối bác sĩ Havel; vừa ngáp vừa nói: -Tôi kiệt sức rồi.- Cầm lấy cốc của Havel, nốc một ngụm. -Bác sĩ ơi, - cô nói với Havel, - anh có loại thuốc nào để tỉnh táo lại không? Em không thể đi ngủ được!
- Đối với cô thì có mọi thứ cô muốn, Elisabeth ạ, - Havel nói, đặt Elisabeth từ đầu gối mình xuống ghế và đi về phía tủ thuốc. Tìm được một loại thuốc ngủ mạnh ông đưa hai viên cho Elisabeth.
- Cái này sẽ kích em đấy chứ? - cô hỏi.
- Cũng chính xác như tôi là Havel đấy, - ông trả lời.
Lời vĩnh biệt của Elisabeth
Nuốt xong những viên thuốc, Elisabeth lại toan ngồi xuống đầu gối Havel, nhưng ông dạng chân ra và cô ngã phịch xuống.
Havel ngay lập tức thấy hối tiếc về hành động đó: ông hoàn toàn không suy nghĩ về cú ngã rất đỗi xấu hổ của Elisabeth, và hành động của ông nói đúng hơn là một biểu hiện vô thức của sự kinh tởm với ý nghĩ là cái mông của Elisabeth lại một lần nữa tiếp xúc với đầu gối của ông.
Ông lúc đấy định đỡ Elisabeth dậy, nhưng cô với một vẻ bướng bỉnh tội nghiệp dính chặt cả người xuống sàn nhà.
Lúc đấy Fleischman đứng ra trước cô và nói: - Cô say rồi, tốt hơn cô đi ngủ đi.
Elisabeth nhìn anh với vẻ khinh bỉ vô tận và (nhấm nháp sự thống thiết khổ dâm sõng sượt của mình trên sàn nhà) nói: -Đồ thô bỉ, đồ ngu.- Và nói thêm: -Đồ ngu.
Havel lại định đỡ cô dậy nhưng cô giãy ra một cách dữ dội và òa khóc. Mọi người lúng túng im lặng, và trong sự câm lặng đang diễn ra, cơn nức nở của Elisabeth vang lên như một xôlô violon. Đột nhiên nữ bác sĩ nghĩ ra huýt sáo nho nhỏ. Elisabeth đột ngột đứng dậy, tiến về phía cửa, và khi đặt tay lên nắm đấm cửa, cô hơi ngoái lại với những người có mặt và nói: -Đám thô bỉ. Đám thô bỉ. Giá mà các người biết. Nhưng các người không biết gì cả. Các người không biết gì cả.
Bác sĩ trưởng xử Fleischman
- Sao cô ấy lại có liên quan tới tôi chứ? - Fleischman cố tự vệ.
- Đừng làm ra vẻ không biết gì! Chúng tôi đã nói với cậu rồi. Cô ấy mê cậu!
- Chẳng lẽ tôi có lỗi trong chuyện này? - Fleischman hỏi.
- Tôi chẳng nói gì khủng khiếp với cô ấy cả, - Fleischman tiếp tục tự vệ, nhưng giọng nói của anh đã khá lộ ra sự thiếu tin tưởng
- Cái áo cánh nào? - Fleischman tự vệ hỏi lại.
- Cái áo cánh, - bác sĩ trưởng lặp lại. - Đừng có vờ vịt ngớ ngẩn nữa. Sau hết, cậu lại còn bảo cô ấy đi ngủ, dù một phút trước đó cô ấy đã uống thuốc chống mệt.
- Nhưng suốt thời gian cô ấy nhắm vào anh Havel, chứ có nhắm tôi đâu! - Fleischman tự vệ.
- Đừng đóng trò nữa, - bác sĩ trưởng nghiêm khắc nói. - Cô ấy phải làm gì nào, khi mà cậu không để ý đến cô ấy? Cô ấy khiêu khích cậu. Và cô ấy chỉ có mong muốn tí giọt ghen tuông của cậu. Ồ, cậu xem, gentleman đấy!
- Thôi đừng hành hạ cậu ấy nữa, sếp, - nữ bác sĩ nói. - Cậu ta thô bạo, nhưng còn trẻ mà.
- Đó là thiên thần trừng phạt, - Havel nói.
Các vai thần thoại
- Đúng vậy, - nữ bác sĩ nói. - Nhìn cậu ấy mà xem: một thiên thần đẹp và khủng khiếp.
- Còn anh là một nhân dương. Già, dâm đãng, sáo rỗng, - nữ bác sĩ đáp lại. - Còn Havel là Don Juan. Không già, nhưng đang già đi.
- Không phải thế! Havel là cái chết chứ, - bác sĩ trưởng phản đối, nhắc mọi người luận điểm yêu thích của mình.
Đã hết thời của các Don Juan
- Nếu được quyết định tôi là ai - Don Juan hay cái chết, thì đáng tiếc tôi phải tán thành quan điểm của sếp, - Havel tuyên bố và uống thêm khá nhiều rượu. - Don Juan. Đó là một nhà chinh phục. Hơn nữa phải viết hoa. Một Nhà Chinh Phục Vĩ Đại. Nhưng, hãy nói xem, làm sao có thể là một nhà chinh phục tại một nơi mà không ai chống cự lại, nơi mọi thứ đều có thể đến được và tất cả đều được phép? Thời của Don Juan đã vĩnh viễn biến mất. Hậu duệ ngày nay của Don Juan không còn chinh phục nữa, chỉ sưu tập thôi. Thay thế Nhà Chinh Phục Vĩ Đại là Nhà Sưu Tập Vĩ Đại. Nhưng Nhà Sưu Tập, đấy không thể nào là Don Juan nữa. Don Juan là một nhân vật bi kịch. Đè lên anh ta là gánh nặng tội lỗi. Anh ta phạm tội một cách vui vẻ và hành hạ Chúa. Đó là một kẻ báng bổ Chúa và sa xuống địa ngục.
Don Juan gánh trên vai một gánh nặng bi thảm mà Nhà Sưu Tập Vĩ Đại không hề có ý niệm, bởi vì trong thế giới của y mọi gánh nặng đều mất đi trọng lượng. Tảng đá ở đó trở nên nhẹ hơn lông hồng. Trong thế giới của Nhà Chinh Phục một cái nhìn duy nhất cũng nặng không kém hơn trong đế chế của Nhà Sưu Tập mười năm làm tình cần mẫn nhất.
Don Juan là một ông chủ, trong khi Nhà Sưu Tập chỉ là một tên nô lệ. Don Juan táo bạo vi phạm các quy ước và luật lệ. Nhà Sưu Tập Vĩ Đại lại toát mồ hôi trán ngoan ngoãn tuân thủ các quy uớc và luật lệ, bởi vì ngày nay sưu tập trở thành một dấu hiệu của phong thái đẹp, một kiểu sành điệu và gần như là một thứ nghĩa vụ. Quả là nếu như tôi chỗ nào đó có lỗi thì chỉ là tôi đã không vơ lấy Elisabeth.
Nhà Sưu Tập Vĩ Đại không có điểm gì chung với cả bi kịch lẫn tấn kịch. Dục tình, chưa bao giờ là mầm mống của các tai họa, bằng những nỗ lực của y đã được ngày nay coi ngang như với một bữa ăn sáng hay ăn trưa, với trò sưu tập tem, với môn bóng bàn, hay cả với việc đi tàu điện hay đi chợ. Y đưa dục tình vào vòng quay thường nhật, biến nó thành những hậu trường và sân khấu mà một tấn kịch thật sự không thể nhận định là sẽ diễn ra. Thế đấy, các bạn ạ, - Havel xúc động kêu lên, - những mối tình của tôi (nếu tôi có quyền gọi chúng như vậy) - chỉ là một sân khấu, nơi không có gì diễn ra hết.
Quý bà thân mến, sếp thân mến! Quý vị đối lập Don Juan với cái chết. Do hoàn toàn tình cờ và một vài sai sót mà quý vị thực chất đã đi sâu vào chính bản chất của vấn đề. Quý vị hãy nghĩ thôi mà xem! Don Juan tham chiến với cái không thể. Và điều đó chính là bản tính con người. Nhưng trong đế chế của Nhà Sưu Tập Vĩ Đại không có điều gì là không thể, bởi vì đó là đế chế của cái chết. Nhà Sưu Tập Vĩ Đại - đó chính là cái chết, mang theo mình bi kịch, tấn kịch và tình yêu. Cái chết đến tìm cả Don Juan. Tuy thế đại biện bằng Chúa Tể trong hỏa ngục, Don Juan vẫn sống. Chỉ có trong thế giới của Nhà Sưu Tập Vĩ Đại, nơi đam mê và tình cảm bay phất phới trong không trung như một cái lông hồng, Don Juan chết hoàn toàn.
Mà để làm gì, quý bà thân mến, nhiều nhất tôi chỉ là một nhân vật hài kịch, mà ngay cả điều đó tôi tri ân không phải bản thân mình, mà là Don Juan, bởi vì chỉ ở trên nền lịch sử của niềm vui bi kịch của người là còn có thể nhuế nhóa nhận ra nỗi buồn hài kịch của sự tồn tại hoang đàng của tôi, mà nếu không có hình mẫu tuyệt vời nhất đó thì nó trông có khác gì một thứ thông thường mờ đục và một khung cảnh buồn tẻ.
Những dấu hiệu mới
Fleischman cười rộ lên, hài lòng tin là đã thấy được trong lời lẽ của nữ bác sĩ sự khinh bỉ dành cho Havel. Phấn chấn vì sự châm biếm của nữ bác sĩ và tiếng cười của chính mình, anh tiến lại gần cửa sổ và thốt ra đầy vẻ ngụ ý: -Đêm tuyệt quá!
- Đúng quá, - nữ bác sĩ hưởng ứng, một đêm tuyệt vời. Thế mà Havel lại diễn trò cái chết. Anh có nhận thấy không, Havel, đêm nay rất tuyệt diệu?
- Tuyệt gì ở đó! -Fleischman cướp lời. - Đối với Havel phụ nữ không khác gì là một phụ nữ, đêm đơn giản là đêm, mùa đông hay mùa hè cũng vậy. Bác sĩ Havel không muốn để ý những chi tiết thứ cấp.
- Cậu biết tỏng tôi rồi, - Havel nói.
Khí gaz
Trong trạng thái phấn khích như thế Fleischman đi dọc theo hành lang dài về phía lối ra, nhưng đến gần cánh cửa mở toang dẫn ra vườn, đột nhiên anh cảm thấy có mùi gaz khó chịu. Anh dừng lại ngửi. Mùi gaz dày đặc nhất ở phòng y tá. Fleischman đột nhiên cảm thấy sợ kinh khủng.
Thoạt tiên anh muốn ngay lập tức quay lại gọi bác sĩ trưởng và Havel giúp, nhưng sau đó tuy vậy anh cũng đánh bạo cầm nắm đấm cửa (chắc là bởi vì anh cho rằng cửa khóa hay hoàn toàn chèn ở bên trong). Nhưng anh quá ngạc nhiên là cửa không đóng. Trong phòng đang bật cái đèn trần sáng choang chiếu sáng cơ thể một người phụ nữ to lớn và hoàn toàn trần truồng nằm trên đi văng. Nhìn quanh, Fleischman trong chớp nhoáng lao về phía cái đèn xì nhỏ. Khóa cái vòi, anh chạy tới cửa sổ và mở toang nó ra.
Nhật xét trong ngoặc đơn
Cơ thể đó đẹp tuyệt vời. Nó nằm ngửa với cái đầu hơi ngẹo đi, hai vai hơi so lại, nhờ đó có một thứ tuyệt đẹp, đôi bầu vú tròn trịa ép vào nhau. Một chân duỗi dài và chân kia hơi gập lại, khiến cho có thể nhìn thấy độ căng mẩy mê ly của cặp đùi và lớp đen huyền đặc biệt dày của góc tam giác.)
No comments:
Post a Comment