Hoa thu

Không phải là hoa mùa thu. Cây hoa này mang tên thu (thu tử hay thu thụ), đồng âm với mùa thu, nhưng thuộc bộ mộc. Cây hoa này cũng thuộc chi malus (malus prunifolia), nên có thể gọi là hải đường. Hoa này khác hoa hải đường (malus halliana), vẻ đẹp Dương Quý Phi, ở chỗ cánh hoa cứng cáp, hoa không rủ xuống đất và khi nở rộ chỉ hơi phơn phớt hồng, không được hồng thắm bằng hải đường. Tôi không muốn gọi bằng hải đường cho khỏi lẫn lộn các hoa với nhau.

Quảng quần phương phổ có hai nhược điểm lớn: không có ảnh hay hình vẽ minh họa và không có tên khoa học cho các loại cây. Cả hai nhược điểm này đều dễ hiểu vì thưở xa xưa đấy người Trung Quốc chưa biết tên khoa học cũng như chụp ảnh. Quảng quần phương phổ miêu tả các loại cây căn cứ vào các sách vở về cây cỏ như Bản thảo.

Đây là một bài thơ trong chùm bài Tam tuyệt cú của Đỗ Phủ, chép trong Quảng quần phương phổ về cây thu:

Thu thụ hinh hương ỷ điếu ki
Trảm tân hoa nhị vị ưng phi
Bất như túy lý phong xuy tận
Khả nhẫn tỉnh thì vũ đả hi

Tôi dịch thành thơ như sau:

Thơm ngát cây thu tựa đập câu
Loạt hoa mới nở chẳng bay đâu
Giá như gió cuốn khi say khướt
Hơn nỡ mưa vùi lúc tỉnh thâu

Đỗ Phủ rất hiểu người ngắm hoa. Thà hoa bị gió thổi bay đi sạch khi mình còn đang say túy lúy, còn hơn để lúc tỉnh nhìn hoa bị mưa vùi dập tan tành. Say dưới gốc hoa có lẽ cũng là một thú tao nhã mà tôi chưa được tận hưởng. Người xưa có những niềm tận hưởng thật thú vị. Xử thế nhược đại mộng / Hồ vi lao kỳ sinh, Cuộc đời như một giấc mộng lớn, việc gì phải vất vả cuộc đời. Giá mà vác được laptop ra dưới gốc hoa ngồi làm việc thì hay biết mấy.